نشست نقد نما و سیمای شهری معاصر یزد به همت سازمان نظام مهندسی ساختمان استان، سه شنبه هفتم اردیبهشت ماه برگزار و بر لزوم ایجاد تشکیل نهاد «تالار گفتگوی معماری» برای تثبیت ملاک ها و ارزیابی‌های مورد قبول همه معماران تاکید شد
به گزارش روابط عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد؛ شهرداری یزد؛ سرپرست معاونت شهرسازی و معماری شهرداری یزد با طرح این سوال که آیا مدیران شهری ضرورت کنترل و نظارت بر ساخت و سازها را احساس می کنند یا خیر گفت: دو راه پیش روی مدیریت شهری وجود دارد. یکی اینکه سازندگان را آزاد بگذاریم تا بر اساس جمع‌بندی خود از شرایط موجود و نیاز نمای مورد نظر خود را کار می کنند.
محمد مهدی شرافت افزود: روش دیگر کنترل و ضابطه‌مند کردن نمای ساختمان‌ها است تا چنانچه معماران خلاقیتی دارند در چارچوب های مشخص کار کنند و قانونگذاران هم چهار چوب ها را برای آنها مشخص کنند.
وی به تشریح دلایل آشفتگی موجود در نمای ساختمان های شهر یزد پرداخت و گفت: از یک طرف ضوابطی داریم که توسط کمیته هایی نظیر سیما تدوین شده و طی چند سال فعالیت خود عملا هیچ نقش تعیین‌کننده‌ای در سیستم نداشته و از یک طرف طرح تفصیلی برای نماها تدوین می‌کنیم در صورتی که هیچ نظارتی در اجرای این قوانین وجود ندارد.
وی اضافه کرد: باید دید در وهله اول تصمیم به کنترل نمای ساختمان های سطح شهر داریم و اگر تصمیم داریم چه روشی را برای این کار در نظر گرفته ایم. نکته مهمتر اینکه با توجه به ثبت یزد در فهرست جهانی یونسکو در برخورد با نمای ساختمان‌ها مانند کشورهای دیگر قاطع هستیم یا هیچگونه ضوابط مشخصی وجود ندارد.
در ادامه این نشست مهندس محمدرضا عالم رجبی با تاکید بر لزوم تداوم برگزاری چنین نشست هایی اظهار کرد: البته این عنوان را برای چنین نشست هایی مناسب نمی دانم چرا که وقتی از نما صحبت می‌شود یک وجه متناقض چندگانه دارد.
وی افزود: در حرفه معماری معمولا نما را به عنوان یک بحث جداگانه نمی بینیم در صورتی که این قسمتی از اسناد و مدارک و یک دیدگاهی است که ما در نقشه ها ارائه می کنیم و چیزی نیست که بخواهیم آن را جدا کنیم.
مهندس عالم رجبی با اشاره به این دیدگاه مارکس که موجودیت انسان را تنها در جامعه می بیند گفت: سوال اینجاست که نقش منفعت جمعی را در این موضوع چطور می بینیم. اگر نقش منفعت جمعی شهر را ببینیم می توانیم این سوال را بپرسیم که آیا عزمی برای تغییر در نمای ساختمان های شهر وجود دارد که ضوابطی برای آن تعریف کنیم. و اینکه آیا می توان در طراحی نما تنها به سواد معماران بسنده کرد.
وی ادامه داد: باید در مورد کلیه مسائل شهر ببینیم که آیا ضوابط و قوانین را می خواهیم داشته باشیم و آن را رعایت کنیم. وقتی از شهر پایدار و انسان محور صحبت می کنیم نمی توانیم فقط یک جنبه را ببینیم و بقیه ابعاد را کنار بگذاریم.
مهندس محمدرضا فهیمی بافقی به عنوان مجری این نشست با اشاره به اینکه شهر یک اتفاق کالبدی ماشینی نیست و در طراحی سیما و نمای شهری باید همه اقشار و ذینفعان را در نظر گرفت، افزود: سوالی که مطرح شد این بود که آیا اساسا طراحی نما به طور کامل در اختیار طراحان معمار قرار دارد.
وی خاطر نشان کرد: بسیاری از معماران معروف و نامی جهان اساسا معتقدند که کار طراحی نما در ساختمان ها به هیچ عنوان کار معمار نیست و فضای معماری آن چیزی است که درون یک کالبد شکل می گیرد.
وی اضافه کرد: در بسیاری مواقع مالکین از اساس می توانند مهندس معمار را مشخص کنند و بگویند چه نوع نمایی را می پسندند و از نظر اقتصادی چه چیزی مناسب است. تا جایی که از معمار می‌خواهند تیپ و الگوی مورد نظر خود را به ساختمان بخوراند که با این وجود نمی توان به سمت ضابطه‌مند شدن حرکت کرد.
مهندس رضا حاجی زینلی نیز با بیان اینکه شاعرانه ترین تعریف از شهر آن است که ما را در آغوش کشد، گفت: سوال من این است که آیا شهر ما مصداق این تعریف است یا خیر و اگر این طور است در کدام قسمت ها صدق می کند.
وی با اشاره به اینکه زمانی شهر یزد مصداق بارز این تعریف شاعرانه از شهر بود تصریح کرد: فکر می کنم جواب به این سوال می تواند راهگشای بحث نقد نما و سیمای شهری معاصر یزد باشد و اینکه چه باید کرد تا بتوانیم به این تعریف شاعرانه شهر برسیم.
وی با اشاره به اینکه بافت تاریخی یزد حرف اول را در دنیا می‌زند و هیچ جای دنیا این بافت را ندارد، تصریح کرد: شاید در بسیاری از شهرهای دنیا، تک بناهایی وجود داشته باشد اما بافت تاریخی در کمتر جایی وجود دارد. اما باید دید در بحث نما چه استفاده ای می توانیم از این بافت داشته باشیم.
وی از بحث «همجواری» به عنوان اصلی‌ترین نکته‌ای که باید در طراحی نما مورد توجه قرار بگیرد نام برد و افزود: در حال حاضر همجواری هیچ معنایی در شهر یزد ندارد. وقتی در طراحی یک سازه، تمام کوچه از یک سری چاردیواری بدون هیچگونه آستانه با خیابان و پیاده رو و حتی بدون فضای سبز، تشکیل شده طراح نمی‌تواند این همجواری را رعایت کند.
مهندس حاجی زینلی با تاکید بر اینکه باید قوانینی وضع شود که الزام اجرایی داشته باشد، یادآور شد: قوانین باید با توجه به حس تنوع طلبی تدوین شود و دست معماران را تا حدودی باز بگذارد ولی الزام اجرایی هم داشته باشد تا همه مردم تکلیف خود را بدانند و یک چارچوب کلی و کارشناسانه به وجود بیاید که همه در همان چارچوب کلی کار خود را ارائه دهند.
عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد نیز با بیان اینکه در حوزه سیما و نمای ساختمان های شهر مهمترین موضوع بحث ملاک‌های ارزیابی است، خاطرنشان کرد: کار طراحی و اساساً کار طراح معمار در سطوح بالا دستورالعمل پذیر نیست.
سید منصور علاقه بند با اشاره به اختلاف سلیقه میان مهندسین معمار و نهادهای ذی نفوذ اذعان کرد: در بسیاری از مسابقات کشوری طرحی که صاحب رتبه شده است در دوره بعد امتیازی نمی آورد و این به دلیل عدم ثبات ملاک ها است. بنابراین بین مهندسین معمار و نهادهای ذی نفوذ مهمترین و اصلی ترین موضوع تعیین ملاک های ارزیابی است.
وی وجود یک مبنا و ملاک مشخص را عامل مهمی برای جلوگیری از برخوردهای سلیقه‌ای در تمام رشته‌های معماری مخصوصا سیما و منظر دانست و گفت: حتی اگر این مبنا و اصول در کتاب های نظری وجود دارد می بایست بر روی شهرها بنشیند و در عمل خود را نشان دهد.
مهندس علاقه بند با تاکید بر اینکه مدیریت شهری باید به سمت نهاد صنفی حرکت کند، یادآور شد: هر چند که اعضای این نهاد صنفی ممکن است در موضوعات با یکدیگر هم‌نظر نباشند اما باید به وفاق اجتماعی دست پیدا کنند چراکه اساسا جامعه‌ای پایدار است که وفاق اجتماعی داشته باشد.
وی با بیان اینکه جامعه معماری ما یک جامعه حرفه‌ای ناشناس با بحران مستندسازی است، توضیح داد: به این معنا که از سبک کاری یکدیگر اطلاعی نداریم بنابراین ابتدا باید جامعه حرفه‌ای معماری خود را از حالت نکره به معرفه در بیاورد که این امر نیاز به مستند سازی دارد.
عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد یکی دیگر از نیازهای اصلی این جامعه حرفه ای را «گفتگو» عنوان کرد و افزود: البته شروع و گسترش «گفتگو»، نیازمند زیرساخت هایی است. یعنی باید انتشار و برنامه مشخص داشته باشیم که لازمه این مهم، تشکیل نهاد «تالار گفتگوی معماری» است تا این گفتگوها راجع به ملاک ها و ارزیابی‌های معماران شکل بگیرد.
وی با بیان اینکه صنف باید در مرحله بعد بر روی یک راه و روش دموکراتیک سلسله مراتبی توافق کند، اظهار کرد: این گروه معیار نه به منظور تفاهم بلکه برای توافق تشکیل می شود تا برای مثال اگر یک مدیر دولتی قصد ساخت ساختمانی غیر اصولی را داشت با استناد به معیارهای این نهاد در مقابل آن ایستادگی کرد.
سید منصور علاقه بند ادامه داد: بنابراین بعد از یک دوره مستند سازی و گفتگو در یک روش دموکراتیک سلسله مراتبی، تعیین گروه معیار برای نشان دادن نرم جامعه صنفی یک ضرورت است. گروه معیاری که حتی در صورت عدم مقبولیت، همه از آنها تبعیت کنند و ملاک‌هایی تعیین کنند که تمام استان آن را بپذیرند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: پس از اینکه این گروه سطح بالا به تعیین ملاک های کیفی ارزیابی معماری که سیما و نما هم جزئی از آن است، پرداخت، به مرور شهر از حالت اغتشاش اجتماعی که در حوزه کالبدی وجود دارد خارج می‌شود و به یک نرم مطلوب و آرامش و زیبایی کلی دست پیدا می‌کند.
